Lựa chọn ngôn từ sử dụng trong ứng dung là điều rất quan trọng. Cho dù bạn đang viết trong bất kỳ bối cảnh nào, nếu biết cách thiết kế trải nghiệm dưới góc nhìn ngôn ngữ, có thể giúp mọi người dùng tối ưu ứng dụng. Dưới đây là chia sẻ công thức PACE của Team Apple, giúp bạn biết cách viết rõ ràng hơn, nội dung mang tính trò chuyện và hữu ích với người dùng.
PACE được viết tắt bởi:
Purpose: Mục đích
Anticipation: Dự đoán
Context: Bối cảnh
Empathy: Đồng cảm
Purpose - Xác mục đích màn hình
Khi phát triển màn hình trong ứng dụng, bạn hãy nghĩ đến "điều quan trọng mà người dùng cần biết vào thời điểm đó." Đó chính là mục đích của màn hình.
Vậy làm sao để truyền đạt được điều đó qua nội dung?
Điều đầu tiên là phân cấp thông tin - cách sắp xếp thứ tự thành phần nội dung trên màn hình.
Thông tin nào đưa lên trước, thông tin nào đưa lên sau dựa trên mức độ quan trọng của chúng với người dùng.
Ví dụ, đây là màn giới thiệu về tin nhắn.
Ngay dòng đầu tiên, chúng ta nhìn thấy ngay mục đích của màn hình: "Chia sẻ tên và ảnh của bạn với bạn bè".
Tiếp theo, nút lệnh có nội dung "Chọn Tên và Ảnh". Chúng tôi biết mọi người không phải lúc nào cũng đọc văn bản trên màn hình theo thứ tự. Đôi khi người dùng sẽ bỏ qua đọc nội dung phần mô tả ở dưới và trực tiếp bấm nút lệnh.
Vậy nên, tiêu đề và nút lệnh cần rõ ràng.
Phần văn bản còn lại trên màn hình vẫn có mục đích quan trọng. Chúng cho người dùng biết bạn có thể lựa chọn người bạn muốn chia sẻ qua tin nhắn.
Hệ thống phân cấp thông tin giúp truyền đạt mục đích của màn hình. Chúng ta biết những gì cần bỏ đi. Khi bạn biết mục đích của màn hình, bạn có thể đưa ra lựa chọn những ý tưởng bạn muốn giữ lại, những ý có thể loại bỏ hoặc chuyển sang một trang khác.
Khi biết rõ mục đích của trang, chúng ta thu hẹp được nội dung cần đưa cho người đọc.
Đây là wireframe phiên bản hoàn chỉnh của màn hình cảnh báo nhiệt độ iPhone.
Tiêu đề có nội dung "iPhone cần hạ nhiệt". Nghe có vẻ rõ ràng nhưng màn hình có quá nhiều nội dung phía sau. Màn hình này đang cố gắng làm quá nhiều thứ.
Hãy nghĩ về mục đích của màn hình.
Từ đó, bạn biết tại sao iPhone cần phải hạ nhiệt? Có thể bạn đang ở ngoài nắng hoặc đang sử dụng quá nhiều ứng dụng cùng lúc. Bạn vẫn thực hiện cuộc các cuộc gọi khẩn cấp. Nút lệnh trên khá lớn. Có vẻ như màn hình đang muốn gợi ý nút lệnh quan trọng.
Thử nhìn vào hình dưới, bạn sẽ thấy màn hình này đơn giản hơn nhiều.
Thay vì chúng ta viết quá chi tiết, hãy viết đơn giản và thật ngắn gọn.
Dòng tiêu đề ghi là "Nhiệt độ". Vì hình ảnh nhiệt kế cho biết nhiệt độ đang cao, nên chúng ta không cần phải nói rõ ràng. Và một câu duy nhất cho bạn biết rằng iPhone cần phải hạ nhiệt trước khi có thể sử dụng. Nút lệnh chỉ có nội dung "Khẩn cấp". Vì vậy, nếu bạn cần thực hiện cuộc gọi khẩn cấp, bạn sẽ biết rõ, bạn phải làm gì.
Thay vì đưa ra quá nhiều chi tiết, hãy hướng tới sự đơn giản.
Bạn có thể cho mọi người biết mục đích của màn hình; đó không phải là một bí mật! Ví dụ: khi giới thiệu một tính năng mới cho ai đó, hãy cho họ biết lý do tại sao tính năng đó lại có và tại sao nó lại quan trọng.
Hãy xác định mục đích cho mọi màn hình.
Khi có nhiều bước trong một luồng, hãy xác định mục đích của toàn bộ luồng, cũng như từng màn hình trong đó. Điều này có thể giúp màn hình ngắn gọn và giảm bớt các bước không cần thiết.
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc quyết định nên viết gì trên màn hình, hãy quay lại mục đích của chúng. Bạn có thể truyền đạt đúng mục đích bằng cách:
xem xét thứ bậc thông tin
biết những gì cần bỏ đi
xác định mục đích cho mọi màn hình
Anticipation - Dự đoán
"Anticipation khá phổ biến trong ngành thiết kế sáng tạo, là một trong những nguyên tắc đặt ra khi thiết kế. Theo từ điển Oxford, anticipation có nghĩa là sự trông đợi một điều gì đó sắp xảy ra. Có nghĩa là dự đoán cảm xúc, báo hiệu cho người dùng điều gì đó sắp diễn ra."
Sẽ có ích hơn nếu chúng ta nghĩ ngôn ngữ trên ứng dụng như một phần của cuộc trò chuyện. Một cuộc hội thoại diễn ra giữa ứng dụng và bất kỳ ai đang sử dụng nó. Mà một cuộc trò chuyện chất lượng nào cũng cần có qua, có lại. Có lúc bạn lắng nghe, có lúc bạn sẽ nói hoặc đặt câu hỏi. Ứng dụng cũng tương tự như vậy, bạn cần dự đoán cách giao tiếp tốt nhất trong từng thời điểm.
Giả sử hôm nay là cuối tuần và bạn quyết định ngủ nướng, nên bạn truy cập ứng dụng "đồng hồ" để thay đổi báo thức. Bạn chỉ muốn thay đổi báo thức cho ngày mai, chứ không phải toàn bộ các khoảng thời gian khác.
Một thông báo (ở màn hình thứ 2) sẽ xuất hiện và hỏi: "Bạn có muốn thực hiện thay đổi này cho tất cả các cuối tuần không?". Lựa chọn đầu tiên là "Chỉ thay đổi báo thức ngày mai", dự đoán bạn có thể chỉ muốn thức dậy vào ngày mai.
Khi lựa chọn xong thay đổi, màn hình sẽ nói "Sleep Well" (Chúc ngủ ngon), sau đó nói tiếp với bạn, "Chế độ tập trung vào giấc ngủ đã bật". Một nút lệnh nhỏ ở dưới cho bạn biết, báo thức đã được cài đặt vào lúc 8:30 AM.
"Sleep Well" có giọng điệu thân thiện và quen thuộc, đồng thời báo hiệu bạn sắp đi ngủ. Sáng hôm sau, nếu bạn thức dậy trước khi đồng hồ báo thức và bắt đầu sử dụng iPhone, ứng dụng sẽ dự đoán trước, có thể bạn không muốn đồng hồ báo thức đó vang lên. Vì vậy, nó sẽ hỏi: "Có vẻ như bạn đã thức dậy. Bạn có muốn tắt báo thức và chế độ ngủ không?"
Cuộc đối thoại mang đến cảm giác chân thật, giống như thiết bị đó đang đối đáp, ứng với nhu cầu của bạn. Khi nói đến tính hội thoại, những người viết thường nhắc đến giọng điệu và tông điệu. Phát triển giọng điệu của ứng dụng trước, sau đó bạn có thể thay đổi giọng điệu của ứng dụng.
Bắt đầu bằng việc hỏi bản thân: Điều gì có thể nói và không thể nói? Bạn muốn phát triển một trò chơi thú vị và vui nhộn? Đây có phải một ứng dụng ngân hàng đáng tin vậy và an toàn không? Đây có phải ứng dụng thân thiện với trẻ em?
Nghĩ về người bạn muốn trò chuyện, tìm ra ngôn ngữ bạn sẽ sử dụng. Lập danh sách các từ ngữ thường được sử dụng. Điều đó giúp bạn khắc hoạ được giọng điệu mà bạn muốn sử dụng cho website, emails hay các cách giao tiếp khác.
Việc dự đoán hành vi của con người sẽ giúp bạn lựa chọn giọng điệu phù hợp.
Một ví dụ khác, Apple Watch nói, "Có phải bạn vừa bị ngã không?". Nếu bạn ổn, bạn hãy trả lời "Tôi không sao." Giọng điệu bình tĩnh và rõ ràng có thể giảm đi căng thẳng trong khoảnh khắc đó. Apple có một giọng điệu nhất quán mà bạn sẽ nhận ra cho dù sử dụng trên bất kỳ thiết bị điện tử nào. Nhưng giọng điệu của chúng tôi sẽ thay đổi tuỳ thuộc vào từng tình huống.
Hãy thử nghĩ đến giọng điệu sẽ thay đổi như thế nào khi bạn gọi điện và trò chuyện với bạn bè, thay vì nói với nhân viên ngân hàng.
Khi viết cho ứng dụng, bạn luôn cần hỏi, "Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?". Dự đoán hành động tiếp theo hoặc câu hỏi mà người đó sẽ cần được trả lời. Bạn sẽ biết nên mình nói gì.
Trong tính năng Breathe của Apple Watch, một hướng dẫn gửi cho bạn "Be still, and bring your attention to your breath." (Hãy yên lặng và chú ý đến hơi thở của bạn).
Nếu bạn không biết cách bắt đầu như thế nào, ứng dụng sẽ tiếp tục nói, "Nào hít vào..." "Và thở ra". Ứng dụng trả lời câu hỏi cách làm điều đó, đi kèm hình ảnh hỗ trợ cho thông điệp và tính năng rung giúp đếm thời gian
Tiếp đến là một ví dụ về Maps, khi bạn dự định về nhà, bạn sẽ thấy thông báo cho bạn biết về lộ trình sắp tới: "8 minutes to Home" and to "Take Audubon Ave, traffic is light"
Thông báo giúp bạn dự đoán và ra quyết định, bạn sẽ làm gì tiếp theo.
Khi chữ với hình gắn kết chặt chẽ với nhau, ứng dụng tạo cảm giác liền mạch khi sử dụng. "Anticipation" là xem ứng dụng như một phần của cuộc trò chuyện.
Phát triển giọng nói của ứng dụng và thay đổi tông giọng phù hợp với tình huống
Trả lời câu hỏi "Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?"
Trò chuyện với mọi người đúng cách sẽ giúp cho trải nghiệm ứng dụng trở nên kỳ diệu.
***
Bài viết này mình đã biên soạn và cắt gọt bớt so với nội dung gốc. Bạn có thể xem chi tiết ở video này nhé. Bài dài nên mình chia làm 2 phần. Trong phần tiếp theo, chúng ta cùng phân tích ý nghĩa của hai chữ cái còn lại “Context” và “Empathy” nhé!