OK/HUỶ hay HUỶ/OK? Vấn đề của nút lệnh
Bản tin số #31. Nút “OK” nên đứng trước hay đứng sau nút “HUỶ”? Tuân theo quy tắc của các nền tảng quan trọng hơn việc tối ưu hoá một hộp thoại.
Cách đây mấy ngày, có một tranh luận khá thú vị về việc sắp xếp nút lệnh OK - CANCEL hay CANCEL - OK trong hộp thoại (thông báo dạng pop-up).
Source: BetterUXUI
Nhóm lựa chọn nút OK đứng trước cho rằng: Hầu hết những người sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh hoặc một số ngôn ngữ khác sẽ đọc từ trái qua phải. Vì vậy, cách sắp xếp này thuận tự nhiên, có thể nói là thuận theo tầm mắt của người đọc. Có thể kể một số nút lệnh khác cũng được sắp xếp theo trình tự tự nhiên đó, ví dụ TRƯỚC/SAU, CÓ/KHÔNG. Giả sử người dùng sử dụng nút OK nhiều HUỶ, việc đưa nút lệnh OK lên trước sẽ giúp người dùng tiết kiệm nhiều thời gian hơn. Người dùng có thể bấm vào nút lệnh họ cần ưu tiên với số lần bấm phím ít hơn.
Nhóm lựa chọn nút OK đứng sau lại phản bác: Không phải tất cả ngôn ngữ đều đọc từ trái qua phải, như tiếng Ả rập, tiếng Nhật sẽ đọc từ phải qua trái. Vì vậy, việc sắp xếp trên chưa hẳn đã tối ưu. Tốt hơn hết, nút OK nên đứng sau, như vậy câu thông báo sẽ được kết thúc với chính kết luận đó, điều này giúp cải thiện luồng người dùng. Ví dụ: Bạn có muốn thoát không? Cancel/Ok.
Cũng có thể lập luận theo cách này nữa: Tương tự như TRƯỚC/SAU, nút OK là lựa chọn đưa người dùng tiến lên, còn HUỶ là đưa người dùng quay lại. Vì vậy, nút OK nên đặt ở vị trí phía bên phải như nút SAU.
Bên nào cũng đều diễn giải hợp lý. Vậy thì chọn gì mới đúng?
NNG trả lời rằng: Trong những trường hợp này, bạn làm gì cũng không quan trọng. Bởi vì không có lựa chọn nào gây ra thảm hoạ về khả năng sử dụng. Nếu bạn chọn “đúng” trong một số trường hợp nhất định, có thể bạn đã tiết kiệm cho người dùng 0.1 giây. Chỉ 0.1 giây mà thôi. Chúng không đáng để thực hiện một nghiên cứu phức tạp để tìm ra lựa chọn đó là gì. Tốt nhất, bạn nên dành công sức và nguồn lực đó cho những thứ có thể mang đến sự thay đổi đột phá trong chỉ số hiệu suất từ 80% trở lên.
Thiếu nhất quán tốn nhiều thời gian hơn
Cách tốt nhất để đưa ra quyết định cho những chi tiết nhỏ nhặt trên thiết kế ứng dụng đó là tuân theo tiêu chuẩn giao diện đồ hoạ của nền tảng (GUI standard). Áp dụng thiết kế nhất quán, đáp ứng mong đợi người dùng và giúp họ tiết kiệm nhiều thời gian và tránh nhiều lỗi hơn là tối ưu một chút cho ứng dụng nhưng lại gây ra sự thiếu nhất quán trong toàn bộ trải nghiệm.
Điển hình, hệ điều hành Windows hướng dẫn sắp xếp nút lệnh khác với hệ điều hành IOS:
Windows đặt OK trước
Apple đặt OK sau
Người dùng thường chơi hệ nào, sẽ có thói quen sử dụng nút lệnh theo hệ đó. Vì vậy, nếu không tuân theo tiêu chuẩn của từng hệ điều hành, bạn đã cướp đi vài phút, có thể là vài giờ của người dùng. Có khi họ sẽ bỏ qua, cũng có khi họ bấm nhầm giữa nút này và nút kia.
Sự không nhất quán khiến người dùng mất nhiều thời gian hơn so với chút tiết kiệm nhỏ mà bạn giả định có thể đạt được từ một thiết kế đặc thù.
Để dễ hiểu hơn trong phần này, mình xin trích dẫn thêm một kết luận trong bài viết của anh Hiếu TV ( team anh Hiếu đã tiến hành nghiên cứu và thử nghiệm) cụ thể:
“Hầu hết người dùng Mac có xu hướng nhìn vô bên phải để tìm nút positive, và hầu hết người dùng Windows thì lại có xu hướng nhìn bên trái để tìm nút positive.
Phân tích sâu hơn một chút thì ra 1 cái insight mà ai cũng bật ngửa (vì nó quá là hiển nhiên, tuy nhiên lại không có ai nghĩ ra từ đầu): Phản xạ đó xuất phát từ gốc rễ là do cái hệ điều hành, để ý kỹ thì Mac để nút lệnh positive bên tay phải còn Windows để tay trái.”
Positive action anh Hiếu nhắc đến là “Stay & continue” và negative action là “Leave now” như trong hình.
Source: ngochieu.com
Còn trong bài viết, positive action ở đây là OK và, negative action là CANCEL.
Tóm lại, nếu bạn đang thiết kế một ứng dụng trên máy tính cho một trong hai hệ điều hành này, lựa chọn rất dễ dàng đó là: Hãy làm theo những gì chủ sở hữu nền tảng đó yêu cầu.
Một số tips thiết kế nút lệnh cho ứng dụng web
Nếu bạn thiết kế một ứng dụng web (web-based application), quyết định sẽ khó khăn hơn, nhưng bạn nên tuân theo quy tắc nền tảng được yêu thích bởi phần lớn người dùng. Nhật ký máy chủ sẽ cho bạn biết tỷ lệ người dùng cụ thể giữa Windows và MacOS trên trang web hoặc dữ liệu từ mạng nội bộ. Thường thì, Windows có nhiều người sử dụng hơn.
Thay vì sử dụng một từ mang nghĩa chung chung như OK, hãy sử dụng một từ giải thích chức năng, hành động cụ thể. Người dùng sẽ tự tin hơn khi lựa chọn hành động. Ví dụ: Bạn có muốn lưu không? Lưu/Cancel. (Đọc thêm: 9 mẹo cải thiện nội dung UX)
Đặt chế độ mặc định và làm nổi bật nút lệnh thường được chọn (trừ phi, hành động đó đặc biệt nguy hiểm, bạn cần người dùng lựa chọn nút lệnh thay vì vô tình bấm nhầm bằng phím Enter).
P.S: Hãy cho mình biết bạn dang đọc bài viết này bằng cách nhấn like hoặc bình luận. Mình sẽ có nhiều động lực sẽ tiếp tục viết nà.
Chúc bạn cuối tuần zui. Tuần sau sẽ không có podcast vì cuối tuần mình bận đi học mất rùi.
Nguồn tham khảo:
(like) Mình bổ sung 1 ý, việc làm nổi bật hoặc sắp xếp thứ tự các button trên form mang tính UX khá cao, mình thấy Apple làm tốt vấn đề này. Ví dụ trên Mobile các button primary thường được đặt bên phải thuận theo số đa thuận tay phải. Còn primary hay second lại phụ thuộc vào từng flow và ngữ cảnh, cũng không phải force OK là primary hay Cancel là secondary.