UX Writer cũng như những ngành nghề khác. Mỗi năm, kinh nghiệm tích lũy càng dày, bạn sẽ đi lên một nấc thang mới trong sự nghiệp. Để thành công, bạn phải biết rõ mình cần đạt được những gì. Có những nấc thang, chỉ kinh nghiệm đủ dày thôi sẽ không đủ, bạn sẽ cần trau dồi thêm những kỹ năng khác. Hành trình phát triển sự nghiệp của một UX Writer sẽ có nhiều chông gai và khó khăn. Nhưng quan trọng hơn hết, bạn biết mình đang ở đâu.
Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau điểm qua 4 cấp độ phát triển của một UX Writer (theo kinh nghiệm của mình). Những yếu tố cần và đủ cho từng cấp độ này.
Xin lưu ý:
Các mốc thời gian chỉ mang tính tương đối. Kinh nghiệm không chỉ dựa trên số năm làm việc mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như khả năng học tập, sự linh hoạt, kinh nghiệm trước đó... Bạn hoàn toàn có thể đi xa hơn những người khác nếu bạn chăm chỉ và có đủ năng lực đáp ứng các vị trí cao hơn.
Cấp độ 1. Tân binh - Junior UX Writer (0 - 1 năm)
Đối với một tân binh, khó khăn nhất trong giai đoạn bắt đầu thường nằm ở việc thiếu kiến thức và nền tảng kinh nghiệm. Bạn cần dành nhiều thời gian để học, trang bị kiến thức chuyên sâu về UX Writing.
Bạn cũng sẽ cần học cách sử dụng các công cụ như Figma hay công cụ quản lý nội dung Copy. Trong quá trình làm việc, bạn sẽ thường xuyên làm việc, trao đổi với phòng ban khác như đội thiết kế hoặc phát triển sản phẩm. Kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm sẽ là yếu tố cần thiết trong giai đoạn này.
Khi mới bắt đầu, mọi thứ luôn khó khăn. Bạn sẽ thường hoang mang khi đưa ra quyết định sử dụng từ hoặc nhìn thấy một vấn đề nhưng không thể giải thích được tại sao. Bạn sẽ rơi vào trạng thái cần phải bổ sung kiến thức.
Lời khuyên của mình:
Nên có một cuốn sổ ghi chép lại những gì đã đọc. Bạn có thể tìm lại các kiến thức đó bất kỳ lúc nào.
Tôn trọng tốc độ phát triển của bản thân. Có nghĩa là bạn không thể yêu cầu bản thân biết hết tất cả mọi thứ hoặc trình độ ngang ngửa Senior ở giai đoạn này. Khi đặt kỳ vọng quá cao, bạn sẽ dễ chán nản và thất vọng với bản thân. Thiếu đến đâu, bổ sung đến đó. Cứ đi theo tốc độ của riêng mình nhé.
Nên tìm cho mình một Mentor ở giai đoạn này. Người đó sẽ giúp bạn hệ thống lại kiến thức về UX Writing, giải đáp những băn khoăn cho bạn trong quá trình làm việc.
Cấp độ 2. Chuyên môn hóa - Mid UX Writer (1- 2 năm)
Khi đã vượt qua giai đoạn đầu, bạn bước sang một trang mới - giai đoạn chuyên môn hóa. Lúc này bạn bớt hoang mang, dần có hiểu biết vững chắc hơn về UX Writing. Tuy nhiên, chuyên môn hóa là biết cách làm việc của mình một cách nhanh chóng và hiệu quả. Nâng cao năng suất làm việc - hệ thống kiến thức quy trình - chuyên môn hóa các công việc của bạn.
Muốn tạo ra nội dung nhất quán, bạn cần biết cách quản lý nội dung. Xây dựng bộ Quy chuẩn nội dung cho sản phẩm; tìm một công cụ quản lý nội dung tối ưu.
Muốn tạo ra nội dung chất lượng, bạn cần phát triển kỹ năng nghiên cứu. Bạn có thể tiến hành nghiên cứu độc lập khi cần.
Lời khuyên của mình:
Hệ thống lại những gì bạn đã học, đã tích lũy kinh nghiệm trong suốt thời gian vừa qua.
Xây dựng những quy trình làm việc của riêng bạn. Ví dụ, viết quy chuẩn nội dung cần bao nhiêu bước, cần chuẩn bị những gì. Bạn có thể cụ thể hóa các bước mình đã từng làm. Như vậy, khi ai đó giao cho bạn một công việc tương tự, bạn chỉ cần áp dụng và làm thôi.
Cập nhật và trau dồi kiến thức về UX và UX Writing. Chúng giúp bạn có thêm nhiều ý tưởng để áp dụng cho công việc hiện tại.
Cấp độ 3. Lão luyện - Senior UX Writer (3-5 năm)
Khác với giai đoạn “chân ướt chân ráo” vào nghề, đây là giai đoạn bạn đã có kinh nghiệm. Bạn có thể hoàn thành nhanh chóng các công việc được giao. Biết cách triển khai các dự án theo tuần tự các bước, một người làm việc chuyên nghiệp và luôn đảm bảo chất lượng công việc được giao. Mọi người tin tưởng vào chuyên môn của bạn và thường hỏi ý kiến của bạn về nội dung hoặc một số vấn đề về chuyên môn khác.
Phát triển tầm nhìn chiến lược cho sản phẩm cũng là một yếu tố bạn nên phát triển trong giai đoạn này; học cách xây dựng chiến lược nội dung phù hợp với từng giai đoạn của sản phẩm.
Ở giai đoạn này, bạn sẽ có hai hướng đi trong sự nghiệp.
Một là tiếp tục phát triển chuyên môn và trau dồi thêm kiến thức trong lĩnh vực này. Bạn hoàn toàn có thể dừng lại ở vị trí hoặc tìm kiếm một ngách khác để phát triển thêm như Conversation Design, Chatbot Design hoặc Technical Writer.
Hai là, bạn chinh phục nấc thang mới ở vị trí quản lý. Nơi cho bạn cơ hội trau dồi thêm những kỹ năng về lãnh đạo, quản lý.
Lời khuyên của mình:
Lựa chọn con đường phù hợp với tính cách và mục tiêu của bạn. Vị trí quản lý không phải là nấc thang cao nhất trong sự nghiệp UX Writer. Nếu lựa chọn con đường phát triển chuyên môn, bạn có thể trở thành solopreneur, thậm chí là thought leaders trong lĩnh vực UX Writing.
Bất cứ giai đoạn nào cũng cần cập nhật và trau dồi thêm kiến thức. Đọc thêm kiến thức về thiết kế, nghiên cứu hay chiến lược kinh doanh sẽ giúp bạn nâng cao tầm nhìn và năng lực bản thân.
Cấp độ 4. Quản lý - UX Writer Manager (5+ năm)
Ở giai đoạn này, bạn sẽ tham gia vào quá trình tuyển dụng, xây dựng và phát triển team UX Writer. Bạn sẽ lãnh đạo đội nhóm hoàn thành các dự án của công ty đề xuất, chịu trách nhiệm cho kết quả và chất lượng nội dung của từng dự án.
Thêm vào đó, bạn sẽ là người xây dựng chiến lược phát triển nội dung, tạo ra sức ảnh hưởng lâu dài và hiệu quả. Điều này đòi hỏi bạn cần có cái nhìn bao quát về quy trình phát triển sản phẩm. Xây dựng chiến lược nội dung phù hợp với từng giai đoạn phát triển; theo dõi các chỉ số, dữ liệu để đưa ra các phương án giải quyết kịp thời.
Ở cấp độ quản lý, thứ bạn cần trau dồi không chỉ là nâng cao năng lực chuyên môn mà còn cả kỹ năng quản lý và quản trị.
Lời khuyên của mình:
Mỗi một quản lý sẽ có phong cách quản trị đội ngũ khác nhau. Có người có khả năng truyền cảm hứng, có người lại rất nghiêm khắc và kỷ luật. Kỹ năng lãnh đạo luôn là một bộ môn khó nhằn. Bạn có thể học và trau dồi thêm về các kỹ năng này và lựa chọn cho mình một phong cách quản lý phù hợp với bản thân. (Đã có thời gian, mình nghĩ mình không có khả năng lãnh đạo, cho đến một - hai năm trở lại đây, mình nhận nhiều dự án khác nhau. Và các dự án đều chạy rất suôn sẻ. Niềm tin vào bản thân cũng là một điều rất quan trọng nữa.)
Để xây dựng chiến lược nội dung, bạn cần tư duy hệ thống và khả năng nhìn bao quát. Không chỉ dừng lại ở UX Writing mà còn cả kiến thức về Marketing, kỹ năng phân tích số liệu, nghiên cứu người dùng. Bạn sẽ cần đọc nhiều kiến thức chuyên ngành khác để phát triển tầm nhìn của mình.
Bốn cấp độ mình vừa kể tên ở trên chỉ là một lộ trình cho bạn tham khảo. Bạn hoàn toàn có thể lựa chọn một hướng phù hợp với bạn, không nhất thiết phải đi theo lộ trình này.
Quan trọng là, bạn muốn đi đường nào?
Khi đã có một mục tiêu, một bức tranh cụ thể cho chặng đường sắp tới, bạn sẽ biết mình cần phát triển gì để phù hợp với mục tiêu đó.
Hy vọng, bài viết này sẽ giúp bạn một phần nào đó định hình con đường bạn đã, đang và sẽ đi.